In-Niġer Ma Jitkellimx aktar bil-Franċiż

In-Niġer Ma Jitkellimx aktar bil-Franċiż
In-Niġer Ma Jitkellimx aktar bil-Franċiż
Written by Harry Johnson

Filwaqt li l-Hausa hija l-lingwa predominanti mitkellma fin-Niġer, il-Franċiż kellu status uffiċjali minn meta n-nazzjon kiseb l-indipendenza minn Franza fl-1960.

In-Niġer, magħruf formalment bħala r-Repubblika tan-Niġer, huwa nazzjon bla baħar li jinsab fl-Afrika tal-Punent. Dan l-istat unitarju jaqsam il-fruntieri tiegħu mal-Libja fil-Grigal, iċ-Ċad fil-lvant, in-Niġerja fin-nofsinhar, u l-Benin u l-Burkina Faso fil-Lbiċ, filwaqt li l-Mali tinsab fil-punent u l-Alġerija fil-majjistral.

Il-pajjiż għandu popolazzjoni predominantement Musulmana ta 'madwar 25 miljun, primarjament residenti f'komunitajiet fir-reġjuni tan-Nofsinhar u tal-Punent. Il-belt kapitali, Niamey, tinsab fil-parti tal-Lbiċ tan-Niġer, maġenb ix-Xmara Niġer, li jaqsam isimha.

Hemm 11-il lingwa nazzjonali fin-Niġer, bil-Franċiż iservi bħala l-lingwa uffiċjali tal-pajjiż. In-numru ta' lingwi indiġeni fin-Niġer ivarja bejn 8 u 20, skont il-kriterji użati għall-għadd, u dawn il-lingwi jappartjenu għall-familji tal-lingwi Afroasjatiċi, Nilo-Saħarjan u Niġer-Kongo.

Din il-ġimgħa, l-amministrazzjoni transitorja tan-Niġer naqqset l-istatus tal-Franċiż u ddeżinjat il-Hausa bħala l-lingwa nazzjonali tal-pajjiż. Din id-deċiżjoni hija deskritta f'karta ratifikata reċentement min-nazzjon tal-Afrika tal-Punent, li tikklassifika l-Franċiż bħala 'lingwa tax-xogħol'.

Filwaqt li l-Hausa hija l-lingwa predominanti mitkellma fin-Niġer, il-Franċiż kellu status uffiċjali minn meta n-nazzjon kiseb l-indipendenza minn Franza fl-1960. Il-gvern il-ġdid f’Niamey, li ħa l-poter wara l-kolp ta’ stat militari li keċċa lill-President ċivili Mohamed Bazoum f’Lulju 2023, għandu l-għan li jaqta’ konnessjonijiet ma’ Pariġi.

Fl-aħħar tax-xahar li għadda, in-nazzjon tas-Saħel approva ċ-Charter ta’ Rifondazzjoni, li l-gvern isostni li se tiġi implimentata bħala liġi tal-istat. Il-Kostituzzjoni tal-pajjiż, stabbilita f’Novembru 2010, twaqqfet wara l-kolp ta’ stat tas-26 ta’ Lulju.

Skont l-Artikolu 12 tal-karta, ippubblikata fil-ġurnal uffiċjali tan-Niġer, "Il-lingwa nazzjonali hija l-Hausa... u l-lingwi tax-xogħol huma l-Ingliż u l-Franċiż."

Id-dokument jgħid li disa’ lingwi addizzjonali, bħal Zarma-Songhay, Fulfulde (Peul), Kanuri, Gourmantche, u l-Għarbi, ġew ikklassifikati bħala ‘lingwi mitkellma’ fin-Niġer.

Barra minn hekk, il-karta ta' tranżizzjoni, li ġiet introdotta waqt konferenza nazzjonali fi Frar, tawlet ukoll il-mandat tal-president interim tan-Niġer, Abdourahamane Tchiani, b'ħames snin.

F'Marzu, in-Niġer, flimkien mal-alleati tiegħu Burkina Faso u Mali, irtiraw mill-Organizzazzjoni Internazzjonali tan-Nazzjonijiet Frankofoni (OIF), entità globali li titkellem bil-Franċiż. It-tliet nazzjonijiet, li huma membri fundaturi tal-Alleanza tal-Istati tas-Saħel (AES), akkużaw lill-OIF li tbiegħdet mill-għan oriġinali tagħha li trawwem il-kollaborazzjoni kulturali u teknika, minflok saret għodda għall-preġudizzju politiku.

L-AES kompliet ikkundannat lill-organizzazzjoni bbażata f'Pariġi talli ddgħajjef is-sovranità tal-istati membri tagħha permezz tal-infurzar selettiv tas-sanzjonijiet. L-OIF kien issospendi l-Mali, il-Burkina Faso, u n-Niġer wara kolpijiet ta’ stat militari f’dawn it-tliet kolonji preċedenti Franċiżi, li kienu fost il-membri inawgurali tal-OIF meta twaqqfet f’Niamey fl-20 ta’ Marzu, 1970.

Wara t-teħid tal-kontroll militari, ir-relazzjonijiet bejn Bamako, Niamey, u Ouagadougou ma’ Pariġi marru għall-agħar b’mod sinifikanti. Il-gvernijiet militari ta’ dawn il-pajjiżi kollha temmew il-kooperazzjoni tad-difiża ma’ Franza, u semma l-indħil u l-inkapaċità tal-forzi Franċiżi biex jiġġieldu b’mod effettiv ribelljoni letali tal-ġiħadista fir-reġjun tas-Saħel.

Is-Suġġett tal-Email Tiegħi
Abbona
Notifika ta '
mistieden
0 kummenti
Newest
Oldest
Feedbacks Inline
Ara l-kummenti kollha
0
Nħobb il-ħsibijiet tiegħek, jekk jogħġbok ikkummenta.x
Aqsam lil...